​Προς μια ταυτότητα υπό κατασκευή

 Όταν η διαδικασία έχει μεγαλύτερη σημασία από το αποτέλεσμα, σημαίνει ότι η αναζήτηση είναι μόνιμη. Διψασμένοι για ανανέωση και κινούμενοι προς το ανεξάντλητο πεδίο της έρευνας, οι τόποι διερεύνησής τους είναι φτιαγμένοι από συναντήσεις και διασταυρώσεις. Κινούνται μεταξύ του εδώ και του αλλού, της καταγωγής και της υιοθεσίας, του παρελθόντος, του παρόντος και της υπόσχεσης για ένα μέλλον.

Πράγματι, όταν μια λέξη δεν αρκεί για να ορίσεις τον εαυτό σου, πρέπει να συναρμολογήσεις και να συνθέσεις. Πρέπει να μετακινηθείς από το ένα σύμπαν στο άλλο για να φτάσεις σε αυτές τις γόνιμες εξαρθρώσεις. Τα όρια πρέπει διαρκώς να σπάνε, καθένας να σπάει τον μικρόκοσμό του σε κομμάτια σβήνοντας συνεχώς τα σύνορα μεταξύ των περιοχών. Με άλλα λόγια, σημαίνει ανακίνηση εδαφών για να προχωρήσουμε προς μια πλουραλιστική ταυτότητα.

Φανταστείτε ότι μια μορφή τέχνης θα μπορούσε να κινείται με ένα πλήθος εργαλείων, όλα διαφορετικά μεταξύ τους, σε συμπαιγνία στον ίδιο χώρο και σε πλήρη ένωση. Το αποτέλεσμα είναι ιλιγγιώδες. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την αμορφία, η οποία περιλαμβάνει τα πάντα, αλλά που δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα. Μεταξύ αρμονίας και δυσαρμονίας, η έλξη πρέπει να γαλουχηθεί. Η απόκλιση πρέπει να παραμείνει. Είναι γόνιμη. Τα κενά που επιμένουν μας παρακινούν να τα ξεπεράσουμε. Οι δυσλειτουργίες της συνάντησης επιτρέπουν τη δυναμική της έρευνας. Μην ξεχνάς ότι πρέπει να πάρεις θέση. Ένα από τα στοιχεία, όσο μικρό κι αν είναι, θα έχει πάντα το πλεονέκτημα έναντι του άλλου. Αντιλαμβανόμαστε ότι σκοπός της συνάντησης είναι η καταστροφή ενός συμπαγούς και άνετου χώρου. Είναι να κατοικείται μόνιμα από αμφιβολία. Η σύγχρονη δημιουργία έχει πολυεπιστημονικά πλαστικά μέσα όπως σχέδιο, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, εγκατάσταση, περφόρμανς, επιστήμη και νέες τεχνολογίες. Τόσες περιοχές που απαιτούν πλήθος μετρήσεων, τόσες περιοχές που επιτρέπουν παραγωγικούς υβριδισμούς. Ο στόχος δεν είναι να παγκοσμιοποιηθούν τα πάντα, αλλά να καταλάβουμε ότι κάθε πρακτική αποτελείται από θραύσματα. Εάν η δημιουργία αποτελείται μόνο από θραύσματα, είναι επειδή είναι εξ ορισμού ελλιπής. Η δημιουργία δεν τελειώνει ποτέ, σκοπός της είναι να επιδιώξει να καλύψει τα κενά της. Πάντα σε κίνηση, αποτελείται μόνο από απόψεις. Η δυναμική της δημιουργίας βασίζεται στη μετατόπιση αυτών των ατελειών και στις συναντήσεις τους. «Εργασίες κατακερματισμού». Ο εικαστικός Sentier φέρνει μια ενδιαφέρουσα άποψη για το κομμάτι που δίνεται στον κατακερματισμό και στη δυναμική της δημιουργίας. Υποστηρίζει ότι η έννοια του
θραύσματος καθιστά δυνατό το να θεωρηθεί η δημιουργία ως ένας χώρος που δεν είναι σταθερός, αλλά είναι πιο ζωντανός επειδή εξαρτάται από την αδιάκοπη κίνηση των απόψεων. Γράφει: «Ο κατακερματισμός μπορεί να θεωρηθεί ως μια διαρκώς συνεχιζόμενη εισαγωγή στον κόσμο των ζωντανών. Βιώνεται με τη μεγαλύτερη πεποίθηση στη δημιουργική πράξη». Και (θα ήθελα να το επαναλάβω), είναι μέσα σε αυτόν τον αναβρασμό όπου ο καλλιτέχνης είναι ηθοποιός ως προς την εμφάνιση και την εκτέλεση κινήσεων που παίζουν με τα σύνορα παραβιάζοντας κώδικες. Η απόρριψη της τυποποίησης τον οδηγεί στην ανάπτυξη νέων νοημάτων. Έτσι, στο εργαστήριο, το κίνητρο εντοπίζεται στη δυναμική εμπειρία της μη πληρότητας, στην ενδοσκόπηση και στη συνέχεια, στη συνάντηση. Πάνω σε αυτές τις σχετικές έννοιες ανοίγει αυτό το εκθεσιακό έργο: Αρχαιολογία, Διατήρηση του ρυθμού της έρευνας ώστε η δημιουργική πράξη να είναι πάντα δυνατή.

​

Η Ελένη Στρούλια και η αυτονομία του χρώματος

​

Η Ελένη είναι εικαστική καλλιτέχνης, γνωστή στο χώρο των παραστατικών τεχνών για το έργο της ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος. Για την έκθεση “Archaeology”, μας τίμησε με μια αποκλειστική παρουσίαση της παράλληλης
έρευνας την οποία διεξάγει εδώ και αρκετά χρόνια με θέμα το χρώμα. Ένας αναστοχασμός σχετικά με την προέλευση και τη χρήση των χρωμάτων, ο οποίος αναπτύσσεται μέσα από μια σειρά μονοχρωμάτων μικρού σχήματος και μια εγκατάσταση από γυάλινα δοχεία που περιέχουν φυσικές χρωστικές ουσίες. Ως ερευνήτρια καλλιτέχνης, υπερασπίζεται την ακόλουθη υπόθεση: το χρώμα, ως στοιχείο από μόνο του, δεν είναι αποκλειστικά καλλιτεχνικό αλλά και επιστημονικό, ψυχολογικό και ιστορικό.
 

Το εικαστικό λεξιλόγιό της απεικονίζει μια πολύ σύγχρονη καλλιτεχνική προσέγγιση στην οποία ο τόπος της γνώσης γίνεται κίνητρο για τη δημιουργία. Καταδύεται μεθοδικά στα αρχεία διαφορετικών τομέων για να ανακαλύψει εκ νέου μια ολόκληρη χρωματική γκάμα. Αν και οι μέθοδοι είναι πολύπλοκες, η Ελένη μπαίνει γρήγορα στο παιχνίδι, συσσωρεύοντας δοχεία με καθαρή χρωστική ουσία, δείγματα και εμπειρίες.Αναζητά και σκάβει σε διάφορετικές δεξαμενές γνώσης για να αποκρυπτογραφήσει με ακριβή τρόπο την προέλευση της έννοιας της
απόχρωσης ή της αξίας.

 

Είναι αλήθεια ότι το χρώμα έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο πολλών μελετών και δημοσιεύσεων, ιδίως τον 19ο αιώνα, πριν από την εμφάνιση της φυσικής και την πρόοδό της. Σήμερα, ωστόσο, παρατηρούμε ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον τόσο από την πλευρά των επιστημόνων, όσο και των καλλιτεχνών για τον τομέα του χρώματος και τον ρόλο του στην αντίληψή μας για τον κόσμο. Μια περιέργεια, ένα ενδιαφέρον, που δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει, αλλά που εξελίσσεται ανάλογα με το περιβάλλον μας. Η τρέχουσα έρευνα της Ελένης επωφελείται από τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί στη γνώση των βιοχημικών διαδικασιών, καθώς και από τα σύγχρονα και πλουραλιστικά μέσα έρευνας. Επικαλείται τον τομέα της μουσικής, ιδίως τη σχέση μεταξύ χρώματος και μουσικών τόνων, καθώς και τη βαθιά αλλαγή που επέφεραν οι φυσικές θεωρίες του Νεύτωνα σχετικά με τη διάσπαση του λευκού φωτός σε έγχρωμες ακτίνες.

Τα έργα που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση είναι δημιούργημα των πολυάριθμων ερευνών της. Η Ελένη επεξεργάζεται απόλυτα καθαρές συνθέσεις σε μια σειρά από μονόχρωμα σχέδια σχολιασμένα με αναφορές και μικρά σχήματα. Ζωγραφισμένοι χώροι που μας θυμίζουν τις πολύχρωμες επίπεδες αποχρώσεις των καλλιτεχνών του κινήματος Color-Field, όπου το χρώμα χρησιμοποιείται χωρίς καμία επιτήδευση. Ο καλλιτέχνης αρπάζει την πρώτη ύλη, την καθαρή χρωστική ουσία, για να επενδύσει έναν χώρο όπου δεν μπορεί κανείς να διαχωρίσει το εργαλείο που δημιουργεί το έργο από την προκαταρκτική του έρευνα. Αυτή η μελέτη των αποχρώσεων χορογραφεί ένα έγχρωμο αρχιτεκτονικό έργο σε πλήρη αυτονομία. Όπως είπε ο Yves Klein, “τα χρώματα είναι ζωντανά όντα, ιδιαίτερα εξελιγμένα άτομα που ενσωματώνονται με εμάς, όπως και με τα πάντα. Κάθε απόχρωση είναι μόνο της ίδιας φυλής με το βασικό χρώμα, αλλά έχει τη δική της ζωή και είναι αυτόνομη”. Να συνειδητοποιήσουμε ότι το χρώμα θα παραμείνει τρόπος έκφρασης και βασικός άξονας του καλλιτεχνικού έργου.

​

​Ο Άγγελος Κράλλης ή το εγκώμιο του “letting go”.

 

Αν υπάρχει ένας καλλιτέχνης που ασκεί την ανασκαφή σε όλο της το μεγαλείο, αυτός είναι ο Άγγελος. Μουσικός, συνθέτης και εικαστικός, ο νομαδισμός του είναι πολυσχιδής, πολλαπλός και σύνθετος. Ένας περιοδεύων καλλιτέχνης, ο οποίος ενσαρκώνει ένα νέο όραμα, που ενδιαφέρεται να συλλέξει νέα εργαλεία και νέα συστήματα για τη δημιουργία έργων. Σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο σύμπαν, δοκιμάζει πρότυπα και συμβάσεις για να δημιουργήσει άλλους κανόνες στο παιχνίδι. Αναλύοντας μουσική, ζωγραφική, βίντεο και άλλα μέσα, παίζει με τα σύνορα.
 

Αυτόνομος μουσικός, αρέσκεται στο να εξερευνά παράπλευρους δρόμους πιέζοντας συνεχώς τις ικανότητές του και καταρρίπτοντας τους νόμους των ηχητικών εργαλείων του. Όπως αυτές οι σπασμένες κασέτες ήχου που περιέργως δεν έχουν χάσει την ουσία τους, παράγουν έναν ήχο. Επίσης, συνθέτει έργα απευθείας στα πλήκτρα και τις παρτιτούρες του, αλλά και σε μηχανές τις οποίες επινόησε ο ίδιος. Πλούσιος σε μια καλλιτεχνική κληρονομιά που μεταδίδεται από musique concrète και ηλεκτροακουστική μουσική (Pierre Henry, Pierre Schaeffer, Jacques Pollin), ο Άγγελος δημιουργεί ένα πρωτότυπο έργο πειραματιζόμενος συνεχώς με το εργαλείο του ήχου και τη μηχανική του. 

​

Καλλιτέχνης στην αντίσταση, τα ηχητικά γλυπτά του κακομεταχειρίζονται τα δόγματα και άλλες παραδόσεις για να μας υπενθυμίσουν ότι η ουσία της δημιουργίας είναι το να προκαλεί γόνιμες εξαρθρώσεις ξανά και ξανά.Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι ανακαλύπτουμε έναν εικαστικό καλλιτέχνη ο οποίος ζωγραφίζει και σχεδιάζει καθώςπαίζει!Χωρίς ναπροσπαθείποτέ να ευχαριστήσει, οι οπτικοί του χώροι διαμορφώνονται σε μια χορογραφία του «αφήνεσθαι».

 

Ο Άγγελος αναζητά στα σπλάχνα του ζωγραφικού έργου την ουσία του αυθορμητισμού. Το να ακολουθείς τα χαρακτηριστικά του σημαίνει να παρακολουθείς άμεσα την κίνηση της σκέψης του η οποία χαρακτηρίζεται από εμπόδια και δοκιμασίες. Το χέρι του είναι σε πλήρη δράση σε έναν ανοιχτό χώρο όπου συνδέονται στατικά και δυναμικά στοιχεία. Οι εικαστικές ερμηνείες του προϋποθέτουν διαγραφή, μετάνοια και ημιτέλεια. Τόσα πολλά στοιχεία που μας κάνουν να συνειδητοποιήσουμε τον ρόλο του ως ερευνητή ή εξερευνητή. Μια συμβίωση που αναπτύσσει την μελέτη και κατασκευή των δικών του εργαλείων ανίχνευσης. Ένα σετ από χειροποίητα παστέλ το οποίο γεννήθηκε από αυτό το έργο ως μελέτη της προκαταρκτικής δουλειάς του καλλιτέχνη πριν κάνει ένα έργο. Η εγκατάσταση για την έκθεση «Archaeology» είναι μια μεταφορά της συνολικής εμπειρίας του καλλιτέχνη στη δημιουργική του διαδικασία. Περισσότερο από τα αντικείμενα που παρουσιάζονται, είναι οι σχέσεις που κάνουν το έργο, γιατί αυτός ο καλλιτέχνης γεννήθηκε από τη συνάντηση πολλών κόσμων. Για αυτόν τον καλλιτεχνικό χώρο όπου κυριαρχεί το ετερογενές και μέχρι την εν λόγω ώρα της έκθεσης, η σύγκρουση πρέπει να είναι μόνιμη.​​​

​

Τάσος Καλιακάτσος, «Sign Hunter».

 

Ο Τάσος είναι ένας εικαστικός καλλιτέχνης που αναπτύσσει την έρευνά του γύρω από τη ζωγραφική δραστηριότητα. Εκθέτει μια σειρά έργων στα οποία δρα η γραμμή.

Εξερευνά μέσα από τις απτικές του λειτουργίες την ουσία του σχεδίου που επέτρεψε την ολοκλήρωση ενός έργου. Διατηρώντας τις προκαταρκτικές γραμμές (που θα έπρεπε να μείνουν κρυφές) αποκαλύπτει τον σκελετό των έργων του. Όπως σημείωσε ο ζωγράφος Pourbus Frans (1569-1622) «Το σχέδιο δίνει τον σκελετό, το χρώμα είναι η ζωή, αλλά η ζωή χωρίς τον σκελετό είναι κάτι πιο ατελές από τον σκελετό χωρίς τη ζωή». Ο Τάσος ξεγυμνώνει τη διαδικασία της ζωγραφικής του. Σαν «κυνηγός σημαδιών», επιδιώκει/αναζητά/ψάχνει και εντοπίζει το ίχνος μιας πράξης σχεδιαστικής που εμφανίζεται ανάμεσα σε στρώματα μπογιάς. Με ιδιαίτερη προσοχή, σαν αρχαιολόγος, ανασκάπτει την παραμικρή αναποφάσιστη γραμμή και τα ίχνη της δοκιμής και του λάθους που αρμόζουν στη στιγμή που εμφανίζεται η ιδέα.
 

Αυτή η σειρά έργων, πιο εκλεπτυσμένη από τις προηγούμενες, επιτρέπει στον θεατή να καταλάβει ότι το σχέδιο παίζει σημαντικό ρόλο στην ισορροπία της σύνθεσης. Η γραμμή που χαράσσεται, μέσα στον πίνακα του, γίνεται πιο παραστατική. Άλλοτε θέλει να είναι χοντροκομμένη παραμορφώνοντας τη μορφή, και άλλοτε ακριβής στις αρχιτεκτονικές δομές. Στη συνέχεια ο ζωγράφος καλλιεργεί το απροσδόκητο στον καμβά, ώστε το σχέδιο να ξεπεράσει τη λειτουργία του ως προκαταρκτικό στάδιο και να αποκτήσει υφή.
Αυτή η σειρά μας υπενθυμίζει ότι το σχέδιο πρέπει να είναι ένας ελεύθερος χώρος όπου τα σύνορα μπορούν να καταλυθούν. Ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο που συνδέεται με αυτήν την πρακτική, καθιστά δυνατή την κατανόηση της ακανόνιστης διάστασής της και της θέσης της στη γένεση του έργου. Το σκαρίφημα, το σκίτσο, η ανίχνευση, η σημείωση ή η χάραξη είναι διαφορετικές ενέργειες που μεταφράζουν αυτήν την κατάσταση σε μια δημιουργική διαδικασία. Αυτός είναι ο χώρος όπου ξεκινά η αναζήτηση. Τομέας σκέψης εν γένει, τα διαφορετικά ίχνη που αφήνει ο Τάσος στον εικαστικό του χώρο, στη συνέχεια εικονογραφούν ένα άνοιγμα της φόρμας. Οι διαγραμμένες, γραμμικές και ενστικτώδεις γραμμές κινούνται σύμφωνα με τις περιπλανήσεις του ιχνηθέτη. Γένεση ενός έργου, η διάταξη βιώνεται ως μοναδική εμπειρία.

 

Sophie Fardella

 

 

 

Ελένη Στρούλια. Σπούδασε ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ. της Αθήνας και σκηνογραφία στο Central Saint Martins School ofArt & Design στοΛονδίνο. Εργάζεται ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος κυρίως στο θέατρο. Δουλειές της έχουν παρουσιαστεί σε κρατικές και ιδιωτικές σκηνές στην Ελλάδα (Εθνικό Θέατρο, Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Ίδρυμα Ωνάση - Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Κ.Θ.Β.Ε., Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας κ.α.), και στο εξωτερικό (Münchner Kammerspiele, Zürcher Theater Spektakel, Maillon - Théâtre de Strasbourg, Théâtre de la Ville, Bozar Theatre, Sharjah Biennale, Berliner Herbstsalon Maxim Gorki Theater, Thalia Theater Hamburg, Theâtre VIDY Lausanne κ.α.) Έχει επιμεληθεί τη δραματουργία στις παραστάσεις «Η οδύνη των ανέργων» (Φεστιβάλ Αθηνών 2014) και «Εθνικός Κήπος» (Φεστιβάλ Αθηνών 2017 – 2018). Το αφηγηματικό δοκίμιο «Εθνικός Κήπος» που συνέγραψε σε συνεργασία με τον Θοδωρή Γκόνη κυκλοφόρησε το 2019 από τις εκδόσεις Άγρα. Από το 2012 ασχολείται με την μελέτη του χρώματος, εξερευνώντας την πολιτισμική και ψυχολογική σημασία του, και παράλληλα την ιστορία και την τεχνολογία των χρωστικών ουσιών.

​

​

Άγγελος Κράλλης. Γεννήθηκε στις Καλαμιές το 1988. Τον ενδιαφέρουν η ζωγραφική, η μουσική και τα νέα μέσα, ενώ το εκφραστικό του πεδίο βρίσκεται στις ενδιάμεσές τους περιοχές. Αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ το 2015 και έκτοτε ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
 

Τάσος Καλιακάτσος. Γεννήθηκε στην Άρτα. Σπούδασε Καλές Τέχνες στην Αθήνα και στο Παρίσι.

Έχει πραγματοποιήσει και συμμετάσχει σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζει και εργάζεται στα Γιάννενα.